HOOFDSTUK IV

DE WIJZE VAN METHODIEK ONTWIKKELEN

Inleiding

In de eerste periode van dit onderzoek is met de teams van vier leefgroepen in jeugdtehuizen en vier doctoraalstudenten orthopedagogiek een voorlopige conflicthanterings-methodiek ontwikkeld. Elk van deze vier teams heeft, elk met een student, de cyclus van het handelingsonderzoek zoals die in het vorige hoofdstuk is geschetst, afzonderlijk afgelegd. De teams begonnen steeds enige maanden na elkaar aan hun eigen cyclus, die 7 à 14 maanden duurde.

Dit hoofdstuk beschrijft de wijze van methodiek ontwikkelen, zoals deze al doende ontstaan is. Daarbij zal voor de verantwoording regelmatig worden terugverwezen naar het vorige hoofdstuk. Het hoofdstuk begint met het uiteenleggen van de kembegrippen 'handelen' en 'handelwijze' in zeven elementen, waarmee vervolgens de vraagstelling in deelvragen kan worden uitgesplitst. 

[De volgende gedeelten zijn hier niet opgenomen:]
Vervolgens wordt de globale opzet van het onderzoek besproken aan de hand van de cyclus van het handelingsonderzoek. Daarna worden de deelnemers en het tijdschema aangegeven. Tenslotte wordt de wijze van methodiek-ontwikkelen per cyclusfase en subfase gedetailleerd weergegeven en toegelicht met voorbeelden uit de eerst-deelnemende groep. 

Een samenvatting besluit het hoofdstuk.

De tweede deelnemende groep komt in het volgende hoofdstuk uitvoerig aan de orde; de derde en vierde groep in het hoofdstuk daarna, doch korter.

Reeds tijdens het onderzoek is over de werkwijze al iets gepubliceerd, namelijk

Omdat de werkwijze in het onderzoek zich na deze publikaties nog heeft ontwikkeld en omdat de verantwoording daarvan nog nader doordacht is aan de hand van de literatuur, verschilt de terminologie [*] van die publicaties enigszins van die van dit hoofdstuk.  

[*] D. w .z. de manieren van zeggen, de gebruikte begrippen of termen.

Drie van de vier studenten die aan de eerste periode deelnamen hebben hun doctoraalscriptie geschreven over dit onderzoek, althans over bepaalde aspecten daarvan: 

GERDES. c. 1984, 
Het leefgroepsgesprek; op zoek naar methodische aanwijzingen voor het houden van leefgroepsgesprekken; verslag van een onderzoek waarin op inductieve manier begeleid en onderzocht is; 
KUN Nijmegen. 

GROOTEN. I. 1988, 
Van 'On the sunny side of the street' naar helpend samenleven; een bruikbaar onderzoek naar de dagelijkse zorg in een orthopedagogische leefgroep; 
KUN Nijmegen.

PEELEN, S. 1989, 
Zo kan het ook; een handelingsonderzoek naar methodische aanwijzingen en inzichten voor het anders omgaan met conflictsituaties, teneinde te komen tot een beter leefgroepsklimaat; 
KUN Nijmegen.

is niet in een doctoraalscriptie vervat, maar in het volgende hoofdstuk als illustratie van het onderzoeksproces beschreven.