[Blz. 266]

De handelwijze 'gedrag beheersen' wordt hier in versneden vorm beschreven, dat wil zeggen niet in de vorm waarbij deze handelwijze centraal staat in de methodiek van het team.  Beschreven wordt slechts de vorm waarbij 'persoon ontmoeten' centraal blijft staan. De methodische aanbeveling luidt:

(1) De interpretatie

De groepsleider neemt doen en laten waar dat dermate storend is dat hij er niet omheen kan om het als ongewenst gedrag waar te nemen en te interpreteren, als 'dit kán niet'. De situatie laat geen tijd en ruimte om 'achter het gedrag te kijken' en met het er achter liggende bezig te gaan.

Er zijn enkele regels die zo elementair zijn voor het leefklimaat, bijvoorbeeld voor de () veiligheid van personen, dat doen en laten dat zich daar niets van aantrekt vooreerst slechts als 'onjuist gedrag' geïnterpreteerd kan worden.

De groepsleider neemt dan even een functionele afstand en beziet dit doen en laten even puur als gedrag, zonder aanzien des persoons. Ook als de groepsleider vagelijk wel weet dat er een belangrijke boodschap achter schuilt, dan nog biedt de situatie hem op dat moment geen mogelijkheid om vanuit die interpretatie te handelen. De kunst is overigens om deze situaties tijdig te voorzien, zodat men voordien contact kan leggen en zonodig het conflict kan aangaan. Niet altijd is dit echter mogelijk.

(2) De doelen

De groepsleider ziet geen andere keuze dan door dit moment die situatie te willen beheersen, dus bepaald gedrag te voorkomen, bestrijden of reguleren. Hij wil de strijd aangaan en 'm winnen, hij wil er tegenaan.

(3) De werkwijze

a. Grondhouding

De groepsleider kiest een functionele opstelling. Zijn functie brengt met zich mee dat hij nu bepaald gedrag te bestrijden heeft.

b. Basis

Het team heeft met de groep een aantal regels afgesproken op de wijze zoals bij 'persoon ontmoeten' is beschreven. Onder die regels zijn er enkele die zo elementair zijn dat de groepsleiding gelegitimeerd is ze zo nodig af te dwingen (Indien' gedrag beheersen' als , basismethodiek is gekozen, is dit met alle regels het geval). Die dwang bestaat echter niet uit het onthouden van elementaire zorg (hetgeen in het onversneden 'beheersen' wel gebeurde).

c. Doen en laten :

De groepsleider geeft een STOPsignaal, spreekt de bewoner aan op diens daden en verwijst naar de elementaire regel. Hij stelt de bewoner verantwoordelijk voor het overtreden ervan en de gevolgen daarvan. Hij geeft aan zo nodig zijn macht in te zetten om die regel te bewaken. Zo nodig doet hij dit ook door zijn functionele, lijfelijke en/of geestelijke macht te gebruiken -- echter niet op een agressieve wijze en slechts in die mate als hij later meent te kunnen verantwoorden aan diezelfde bewoner. Hij treedt resoluut, functioneel en beheerst op.

De groepsleider let erop of er mogelijkheden zijn om gelijktijdig of direct daarna contact te leggen. Zodra hij kans ziet, poogt hij dit ook te doen.

De groepsleider gebruikt niet meer macht dan deze situatie op dit moment rechtvaardigt.

Nu houdt hij zijn persoonlijke gevoelens en zijn overige belangrijke boodschappen in. Hij handelt slechts deze kwestie af en sleept er geen andere kwesties bij. Hij schiet niet in de verwijten, maar blijft terzake. Hij geeft er niet nog eens een straf bovenop; dit zou de kwestie onnodig verlengen.

(4) De afloop

De groepsleider let er uiteraard op of het te stoppen gedrag ook stopt. Daarbij is hij attent op schijnaanpassing en op schijnbare rust in de situatie. Toch zal hij het daar vaak vooralsnog mee moeten doen.

Hij doet echter meer: gelijktijdig let hij erop hoe het nu met het contact staat en of daar ingangen toe zijn. Na gebruik van macht om te beheersen zal dit vaak niet het geval zijn. De groepsleider constateert dan vaak een tijdelijke en niet geheel echte rust in de situatie.