Op de automatische piloot

Zelf verder gaan
Mijn oerstrijd tot leven gewekt
Illusies en afweermethoden doorzien: lastig maar bevrijdend
Spiritualiteit ontwaakt
"Het onderliggende zal zichtbaar worden"

Zelf verder gaan

De eerste therapeut ging met pensioen. Een tweede zou het overnemen, maar ten eerste duurde dit even en ten tweede wilde hij nog niet echt beginnen, maar alleen even 'de vinger aan de pols houden'. Dit was omdat ik net voor een verhuizing zat en de rechtszaak er al aan kwam, terwijl ook nog niet duidelijk was of ik op De Tender, een polikliniek, aan een behandeling kon of zou beginnen.

Denk niet dat het innerlijke proces stil stond: dit ging door op de automatische piloot, het innerlijke zelfherstelvermogen, de innerlijke gids.

Mijn oerstrijd tot leven gewekt.

De Tender is een behandelcentrum voor daderbehandeling. De DPD (Districts Psychiatrische Dienst) heeft aan de rechtbank geadviseerd deze aan mij als voorwaarde op te leggen. Hiervan ging een behoorlijke dreiging uit. Ik ken namelijk dit soort behandelingen. Het is geen echte therapie, maar een gedwongen aanpassing onder het motto No Cure but Control. Als je daaraan niet meewerkt, gaat de voorwaardelijke straf in. Het is er een en al dwang, net zolang tot je je 'denkfouten' (thinking errors or distorted thinking - het baseert zich op Engelstalige literatuur) hebt afgelegd en net zo denkt als zij en doet wat zij zeggen. Als je bijvoorbeeld jongens in zwembroekjes leuk vindt om te zien, mag je niet meer naar een zwembad bijvoorbeeld. Ik heb iemand er als 'bekeerde' van terug zien keren: als een houten klaas in plaats van als een warm levend mens.

Deze dreiging wekte een enorme agressie in mij op. De meest agressieve fantasieën drongen zich op. Ik besefte dat deze agressie niet rechtstreeks van De Tender kwam - ik was er nog helemaal niet geweest - maar van binnenuit kwam. De meest directe associatie was die met mijn vader als autoriteitsfiguur.

Ik besefte dat er, behalve een 'zielige' oersoep, ook een soort oerstrijd in mij moest huizen. Was de oersoep geconcentreerd rond de figuur van mijn moeder, die oerstrijd was geconcentreerd rond mijn vader. Inderdaad heb ik met hem zowat mijn leven lang alleen maar strijd gevoerd, voor zover ik hem althans niet kon ontwijken.

Deze strijd heb ik beschreven in Het verhaal van mijn oerstrijd.

Illusies en afweermethoden doorzien: lastig maar bevrijdend

De enorme confrontatie met een rechtszitting, een behandelingsadvies, de dreiging van De Tender en met de loskomende agressie had in zekere zin een zuiverende werking. Mijn automatische piloot of innerlijke gids benutte de gelegenheid om het diepere innerlijk, de kelder van mijn geest, eens te gaan schonen.

Een beeld hiervan was een droom waarin ik een dubbel-gelaagd gordijn wegtrek en merk dat het zonder gordijn beter gaat. Dat gordijn staat voor de afweermethode ofwel pijnstiller die ik destijds gekozen had: de zorg voor kinderen en hun voortdurende nabijheid was een effectieve afweer voor het akelige oersoepgevoel. Intussen had ik die oersoepgevoelens toegelaten en doorleefd, niet meer afgeweerd, waardoor de oersoep kon verdunnen en gaandeweg zou verdwijnen naar de achtergrond. Maar dan is de afweer ook niet meer nodig en kon deze nu doorzien worden als een afweermethode.

Een ander beeld is niet gedroomd maar bedacht: een deken die het werkelijke innerlijk bedekt en onzichtbaar houdt. Die deken zijn de pedofiele gevoelens. Deze vormen niet de identiteit, maar bedekken de ware identiteit. Die is wat minder mooi en romantisch, anders hoefde hij niet toegedekt te worden. Welnu: trek die deken weg en kijk wat je dan tegenkomt: het kind van de oersoep en van de oerstrijd met alle narigheid van dien.

Zo begon ik mijn eigen afweermethoden te doorzien en kon ik een hoop ideeën en gevoelens nu ontmaskeren als (narcistisch aandoende) illusies. Dit was pijnlijk, want wat blijft er van je over? Toch was het ook bevrijdend. Het gaf ruimte en rust.

Er zijn veel manieren om oude energieën te ontladen. Een van de machtigste is de simpele erkenning dat ze bestaan. [...] Kijk naar jezelf en zeg: 'Zo voel ik me'.
Dat moment van zelfbesef is vaak al genoeg, want uiteindelijk worden alle vastgehouden energieën in je binnenste door ontkenningen gevangen gehouden. Overwin je de ontkenning, dan is de halve veldslag al gewonnen.

Chopra 1996, p. 108

Spiritualiteit ontwaakt

Het proces was achter de rug, het beroep aangetekend; de dreiging van De Tender verdwenen: er is mij niets aan behandeling opgelegd, ondanks het advies hiertoe. Intussen had ik het zelf al geweigerd omdat men daar als voorwaarde stelde dat ik Danny hier weg zou sturen ("geen dader en potentieel slachtoffer onder een dak"). Deze voorwaarde weigerde ik resoluut, tot volle tevredenheid van Danny, en daarmee was de hele Tender van de baan. Toen hier dan ook nog een brand had gewoed en daarna alles weer gaandeweg op orde kwam, trad er rust in.

Zoals mijn geest de onrust van de tijd ervoor had benut, zo werd nu de rust benut. Er kwam een serietje dromen die je bijna alleen maar spiritueel kunt duiden. Dromen die een heel brede blik gaven, waardoor je in een oogwenk zelfs meerdere levens kunt overzien en je beleeft dat je niet alleen bent, maar deel van een hele mensheid en een groter geheel. Als je de gebeurtenissen in dit leven plaatst in dit grotere geheel, komen ze er anders uit te zien. Dit zei een stem die optrad in mijn droom: "Plaats ervaringen in je leven vooral altijd in het geheel van je leven en blijf dit doen!". Opmerkelijk was de rust die in deze dromen beleefd werd, rust van een diepte die ik nog niet gekend had. Even opmerkelijk is de jonge vrouwelijke gids* die in dit soort dromen steeds weer optreedt. Al even vaak ben ik in mijn dromen vergezeld door een hond en door kinderen.

"In ons bestaan komt uit de veelheid één gestalte naar voren, die ons de weg wijst; de weg die geen weg is omdat wij het zelf zijn. Deze gestalte is de leermeester van ons leven."

"Wie vader en moeder achter zich laat en in de tijd zichzelf niet vasthoudt, vindt het dier naast zich als hij de Poort doorgaat. Aan de andere kant gaat die andere gestalte, die hij steeds beter gaat onderscheiden, zijn beschermengel, zijn inspiratie, zijn gids. Tussen dier en engel gaat de mens. Beiden zijn reisgenoot."

Korteweg e.a., 1996, resp p. 117 & 65.
.

*
Dit irrationele genezingsproces dat een weg weet te vinden om schijnbaar onoverkomelijke obstakels heen, wordt gekenmerkt door een uitgesproken vrouwelijke kwaliteit.
Het is de rationele, logische, mannelijke geest die verklaart dat tegenstellingen als ego en schaduw, licht en duisternis nooit verenigd kunnen worden.
De vrouwelijke geest is wel tot een dergelijke synthese in staat [...].

Zweig & Abrams 1993, p. 71
.

"Het onderliggende zal zichtbaar worden"

Een van de droombeelden was duidelijk genoeg: een leerweg die ik nog te gaan had.

Een ander beeld was dat van een huis waarin van boven ineens licht kwam (inzicht) en waarvan de vloer openbarstte, waarbij een soort innerlijke stem met grote zekerheid sprak: "Het onderliggende zal zichtbaar worden". Dit gebeurde vlak voor de eigenlijke therapiegesprekken met de tweede therapeut zouden beginnen, want dit was inmiddels geregeld en afgesproken, nu De Tender uit het zicht verdwenen was.
Het onderliggende kon nu eens zichtbaar gaan worden.

"Was het leven maar eenvoudig, ontdaan van het verleden dat ons achtervolgt, de onderwereld van emoties en verlangens [...]. Het is misschien wel even belangrijk dat je je bezighoudt met wat was en met wat onder de oppervlakte van de dingen lijkt te liggen."

Thomas Moore, 2001, p 52.

"Laat alles zichtbaar worden, hoe laag het ook is!
Hoe diep ik ook moet gaan, ik zal het geheim van mijn geboorte ontsluiten!"

Oedipus in Koning Oedipus, Sophocles