'Pleegkind moet een vertrouwenspersoon krijgen'

Onderzoekster Elly Singer: Een pleegkind durft te midden van vreemden geen emoties te uiten 

Iris Pronk, Trouw, 26 november 2012

Gezocht: een vertrouwenspersoon voor ieder pleegkind. Liefst geen hulpverlener, maar een tante, buurvrouw of volwassen neef. Deze persoon moet aardig en betrouwbaar zijn, goed kunnen luisteren en zijn leven langdurig met dat van het pleegkind willen verknopen. Want al wordt dat kind onder goede bedoelingen bedolven, het is toch moederziel alleen.

Deze contactadvertentie valt af te leiden uit het boek 'Nooit meer zo alleen? Wennen in een pleeggezin' dat vandaag verschijnt. Het bevat de resultaten van een kwalitatief onderzoek naar de plaatsing van kinderen in pleeggezinnen. Die eerste maanden zijn vaak lastig, voor alle betrokkenen, en zeker voor het kind.

Dat wordt omringd door 'vreemde volwassenen', zegt ontwikkelingspsychologe Elly Singer van de Universiteit van Amsterdam. Niemand kent het kind in zijn nieuwe situatie, niemand past op 'm. De goedwillende pleegouders zijn volslagen onbekenden, de biologische ouders staan op afstand, de pleegzorgbegeleider biedt vooral de pleegouders steun. De gezinsvoogd trekt zich terug, zodra een kind in een pleeggezin is geplaatst.

Te midden van die vreemden durven pleegkinderen hun emoties niet te uiten, zegt Singer, één van de schrijfsters van het boek. "Ze zijn bang voor straf, bang om weggestuurd te worden. Ze zitten vol spanning, of hun emoties knallen eruit, de bom barst. Pleegouders krijgen moeilijk contact met hen. Ik vind het echt tragisch."

De oplossing is volgens Singer een vertrouwenspersoon, bij wie het kind zich veilig voelt en die het kind al lang kent. Die zegt: als je je rot voelt, bel mij dan even. En die het kind tips kan geven: voel je woede, dan kun je ook een blokje omlopen in plaats van tegen de deuren te trappen.

Hulpverleners moeten het pleegkind helpen zo'n vertrouwenspersoon te vinden, liefst in zijn eigen netwerk. Het is volgens Singer niet handig als de vertrouwenspersoon een professional is, want die wisselt vaak van baan of functie, terwijl pleegkinderen juist gebaat zijn bij een duurzame band.

Krijgt een pleegkind zo'n persoonlijke steun, dan is de kans groter dat hij slaagt in een pleeggezin, aldus Singer. Nu wordt ruim 20 procent van de langdurige pleegzorgplaatsingen voortijdig afgebroken. Pleegkinderen moeten dan een nieuwe start maken in een ander gezin.

Elly Singer, Adimka Uzozie en Kirti Zeijlmans, 'Nooit meer zo alleen. Wennen in een pleeggezin'. Een onderzoek van stichting Alexander en Universiteit van Amsterdam.