Perseus

Uit: J. Kleijntjens & Dr H. Knippenberg,
Van Goden en Helden,
Wolters, Groningen, 1933

Men had eens aan Akrisius, den koning van Argos, voorspeld, dat de zoon zijner dochter Danaë hem zou dooden. Daarom sloot hij moeder en kind in 'n kist en wierp deze in de zee. Maar de Nereïden hielden de kist drijvend en voerden ze naar Seriphos, 'n eiland, waar koning Polydektes de verstootelingen vriendelijk opnam.

Toen Perseus - zoo heette het kind - volwassen was, toog hij op avontuur uit. Daartoe schonk Poseidon hem z'n onzicht baar makenden helm, Hermes gaf hem z'n vleugelschoenen, Hephaistos stond hem z'n diamanten sikkelzwaard af, en Pallas Athena 'n schild van gepolijst staal, schitterend als 'n spiegel.

In het verre westen leefde destijds Medusa, wier afgrijselijk gezicht met slangen omvlochten was en uit wier mond groote varkenstanden gruwden. Ieder die haar blik trof, zou verstenen. Zij was gestraft, omdat zij den tempel van Pallas [Athene] ontwijd had.

Hoe deze ontwijding had plaatsgevonden, werd ons, scholieren destijds niet toevertrouwd. Zij zou seks bedreven hebben of verkracht zijn. Athene echter koos de zijde van de mannelijke agressor en strafte het slachtoffer Medusa.
We zien hier een prototype van het ontstaan van een schaduwfiguur uit iets dat Athene voor zichzelf niet wilde weten. Met haar spiegelend schild echter kon men die schaduw wel zien: iets dat zo verschrikkelijk was dat je het niet direct kunt aanschouwen. (Zweig & Wolf 1997, pp. 40 & 41)

Medusa werd bewaakt door drie oude heksen: de Angst de Huivering en de Schrik, die slechts één oog en één en tand hadden, welke zij om beurten gebruikten, maar waarvan Perseus haar beroofde.

Perseus vond het monster slapende. Daar iedereen bij den aanblik van Medusa in steen veranderde, naderde Perseus haar met afgewend gelaat en zag haar slechts in den spiegel van z'n schild. Pallas Athena bestuurde z'n arm. Door één slag met het sikkelzwaard werd het slangen hoofd van den romp gescheiden. Hij nam het mede. Daar de zusters van Medusa hem vervolgden, vloog hij door de lucht, terwijl hij zich onzichtbaar maakte door Poseidon 's helm. Hij toog naar Afrika, waar koning Atlas den schoonen tuin der Hesperiden, bezat. Perseus wilde den tuin bezoeken, doch Atlas weerde hem er uit. Toen haalde Perseus het Medusa-hoofd te voorschijn; Atlas veranderde in steen, in 'n gebergte dat voortaan het hemelgewelf moest torsen.

Daarop trok Perseus naar Aethiopië. Hier zag hij 'n jonkvrouw, Andromeda, wegens 'n vergrijp harer moeder Kassiopeia tegen de Nereïden die zij in schoonheid meende te overtreffen, aan 'n rots gebonden en op het punt van door 'n monster te worden verslonden. De held ijlde haar te hulp. versloeg het monster en bevrijdde Anromeda.

Tijdens het gevecht had Perseus het Medusa-hoofd op den grond gelegd. Tengevolge hiervan versteenden alle planten in het rond; zij werden bovendien door het bloed van ondier rood geverfd. Zaden dezer planten werden door Nereïden in zee geworpen, en zoo ontstonden de koralen.

Andromeda werd door hare ouders tot gemalin van Perseus bestemd, hoewel Phineus reeds aanzoek had gedaan. Op het verlovingsfeest drong deze plotseling met gewapende mannen in de zaal en stortte zich op Perseus. De held gebood z'n vrienden hun gezicht te bedekken, waarna hij het Medusa-hoofd te voorschijn haalde. Phineus en z'n gezellen werden door den aanblik van het monster versteend en deden aanstonds als standbeelden dienst in de zaal.

Daarna ging Perseus met z'n gemalin naar het eiland Seriphos, naar koning Polydektes, waar z'n moeder woonde. Deze dwaze vorst koesterde argwaan, dat Perseus hem dooden wilde om koning van het eilandje te worden. Daarom trachtte hij den held uit den weg te ruimen. Perseus wenschte z'n opvoeder te ontzien. Maar Polydektes was als razend en rustte niet alvorens 'n blik op het Medusa-hoofd ook hem in steen had veranderd.

Volgens andere bronnen had Athene het hoofd meegenomen en op haar schild geplaatst, zodat iedereen kon zien dat (haar) wraakzucht [en haar projectie in een schaduwfiguur] dodelijk kon zijn.

Toen vernam de held, dat z 'n grootvader Akrisius door diens broeder Proetus van z'n koninkrijk was beroofd. De edelmoedige Perseus wrokte niet. Hij toog naar het land van z'n grootvader, versloeg Proetus en gaf aan Akrisius z'n koninklijke waardigheid terug, zeggende: "Zie mij aan. Ik ben Ik ben uw verstoten kleinzoon en hier staat m'n moeder Danaë." Vol schaamte smeekte Akrisius om vergiffenis en sloot oprechte vriendschap met den sterken Perseus. Helaas, toen deze zich eens met schijfschieten vermaakte, trof hij bij ongeluk den grijsaard doodelijk.

Perseus werd nu zwaarmoedig en noemde zich vadermoordenaar. Om z'n zinnen te verzetten, bouwde hij in Argos de stad Mycene. Bij z'n dood schonk hij het Medusa-hoofd aan Pallas Athena, die het op haar schild bevestigde. Daarom werd zij gewoonlijk met de Aegide afgebeeld. Perseus liet drie zonen na: Sthenelus, Alcaeus en Elektryon.